امین درستی: در حالی که روز دوشنبه اول فوریه، آخرین مهلت برای پیشنهاد نامزدهای جایزه صلح نوبل 2016 بود، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که نام علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز در میان نامزدهای پیشنهادی برای دریافت این جایزه بزرگ قرار دارد.
این خبرگزاری در مصاحبه با کریستین برگ هارپویکن (Kristian Berg Harpviken)، رئیس موسسه تحقیقات صلحِ اسلو (PRIO)، از قول او اعلام کرد که او در لیست پیشنهادی خود ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی آمریکا، را به عنوان اولین گزینه و پس از او علی اکبر صالحی و ارنست مونیز را به طور مشترک به عنوان دومین گزینه خود به کمیته صلح نوبل پیشنهاد داده است.
به گزارش گروه ترجمه و تحلیل خبر امید هسته ای، هارپویکن در توضیح گزینههای پشنهادی خود به رویترز گفته است: «سال 2016 ممکن است سرانجام سال ادوارد اسنودن باشد. افشاگریهای او اکنون آثار مثبتی دارند». به گفته او اکنون بسیاری از ملتها در حال اصلاحِ قوانینِ جمعآوریِ اطلاعات امنیتی در کشورهایشان هستند و این موضوع که در پیِ افشاگریهای اسنودن در مورد برنامههای امنیتی آمریکا صورت میگیرد کمک بزرگی به حقوق بشر خواهد کرد.
بنابر گزارش رویترز، «هارپویکن مذاکره کنندگان صلح کلمبیا را نیز پس از علی اکبر صالحی و ارنست مونیز در رتبه سوم قرار داده است. صالحی و مونیز به دلیل نقششان در مذاکرات سال گذشته در مورد برنامه هستهای ایران در این فهرست قرار گرفتهاند. این مذاکرات به توافقی منجر شد که تحریمهای قدرتهای بزرگ جهان علیه ایران را پایان داد».
جایزه صلح نوبل در کنار جایزههای فیزیک، شیمی، پزشکی و ادبیات، یکی از پنج جایزه نوبلاست که توسط«آلفردنوبل» صنعتگر و مخترعسوئدی تعیین شده است. این جایزه برای اولین بار در سال ۱۹۰۱ اعطا شد. آلفرد نوبلدر وصیتنامه خود گفته است که جایزه صلح نوبل باید «به کسی داده شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملتها، در راه حذف یا کاهش ارتشها یا در راه تشکیل و ترغیب کنفرانسهای صلح کرده باشد». جایزه صلح نوبل تنها جایزه نوبل است که در استکهلمداده نمیشود. این جایزه هر ساله دراسلو پایتخت نروژ اهدا میشود.
انتخاب برندۀ جایزه صلح نوبل را کمیته ویژه پنج نفرهای تحت عنوان«کمیته نروژیِ نوبل(The Norwegian Nobel Committee)» که اعضای آن از سوی پارلمان نروژ برگزیده میشوندبر عهده دارد. اعضای این کمیته هر 6 سال یکبار از سوی پارلمان نروژ انتخاب میشوند. اعضای این کمیته در حال حاضر عبارتند از: کیسی کولمن فایو (Kaci Kullmann Five)، بریت رایس-اندرسن (Berit Reiss-Andersen)، اینگر-ماری ایترهورن (Inger-Marie Ytterhorn)، هنریک سیسه (Henrik Syse) و توربیورن جیگلند (Thorbjørn Jagland).
سیستم انتخاب برنده جایزه صلح نوبل بدین ترتیب است که هر ساله کمیته نروژی جایزه صلح نوبل از افراد و شخصیتهای مطرح جهان رسما درخواست میکند که لیست پیشنهادی خودشان برای نامزدهای دریافت جایزه صلح نوبل را به این کمیته ارائه دهند. بر اساس قوانین بنیاد نوبل، افرادی که میتوانند در این فرآیند شرکت کنند و نامزدهایی را برای دریافت این جایزه به کمیته نوبل پیشنهاد دهند عبارتند از:
- اعضای مجالس ملی و دولتهای ملی و اعضای اتحادیه جهانی بین المجالس.
- اعضای «دیوان دائمی داوری بینالملل» و «دیوان بین المللی دادگستری» معروف به دادگاه جهانی لاهه.
- اعضای «موسسه حقوق بین الملل».
- استادان دانشگاه (استادِ تمام یا پروفسور) در رشتههای تاریخ، علوم اجتماعی، فلسفه، حقوق و الهیات، روسای دانشگاهها و مدیران موسسات تحقیقات صلح و موسسات تحقیقات امور بین الملل.
- دریافت کنندگان پیشینِ نوبل صلح، که شامل اعضای هیئت مدیره سازمانهایی که قبلا این جایزه را دریافت کردهاند نیز هست.
- اعضای پیشین و کنونیِ کمیته نروژی نوبل.
- مشاوران دائمیِ پیشینِ کمیته نروژی نوبل.
از ابتدای هر سال میلادی تا اول فوریه همان سال برای ارائه پیشنهاد برای نامزد کردنِ افراد در جایزه صلح نوبل فرصت است. معمولا هر ساله بین 200 تا 300 نفر برای دریافت این جایزه به کمیته نوبل پیشنهاد داده میشوند، به طور مثال 205 نفر در سال 2009 و 237 نفر در سال 2010 به این کمیته پیشنهاد داده شدند. در سال گذشته نیز 273 نفر به این کمیته پیشنهاد داده شدند.
معمولا اعضای کمیته نروژیِ نوبل پس از برگزاری نشست اولیه، با انجام بررسیهای اولیه از میان افراد پیشنهاد شده تعدادی را که شرایط مناسبتری دارند انتخاب کرده و به گروه «مشاورانِ دائمی کمیته نروژی نوبل» ارائه میکنند. اعضای این گروه با انجام بررسیها، تحقیقات و مطالعات گستردهای در طول حدود 8 ماه سرانجام در ابتدای اکتبر هر سال برنده جایزه صلح نوبل را رسما اعلام میکنند.
سال گذشته نیز از محمد جواد ظریف و جان کری به عنوان دو نفر از کسانی که شانس بسیار زیادی برای دریافت این جایزه داشتند نام برده میشد اما در نهایت این جایزه به «هیئت چهارگانه گفتوگوی ملی تونس» اعطا شد.